Diş Hekimi Dr. İsmail Sel Yazdı; 'Çene Eklem Rahatsızlığı'

Çene eklem rahatsızlığı, tıbbi literatürde Temporomandibüler Eklem (TME) Disfonksiyonu olarak adlandırılan bir durumdur. Bu rahatsızlık, çene ekleminde ya da çevresindeki kaslarda meydana gelen sorunları ifade eder. Çene eklemi, kafatasının alt kısmı ile alt çene kemiği arasındaki hareketli bir eklemdir ve ağız açma, kapama gibi hareketlerin yanı sıra çiğneme, konuşma gibi günlük fonksiyonlar için oldukça önemlidir.

Çene eklemindeki herhangi bir sorun, bu fonksiyonları olumsuz etkileyebilir, bu da bireylerin yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Çene eklem rahatsızlığı, çok yaygın olmasına rağmen genellikle hafife alınan bir sağlık sorunudur. Çene eklemi rahatsızlıklarının sebepleri, belirtileri, tedavi yöntemleri ve yaşam kalitesine etkileri üzerine daha detaylı bilgi sahibi olmak, bu durumu daha iyi yönetmek için oldukça önemlidir. Temporomandibüler eklem disfonksiyonu, çene ekleminin yapısal ya da fonksiyonel bozuklukları sonucu gelişebilir.

Çene eklemindeki problemler, çoğu zaman eklemdeki kıkırdak dokunun zedelenmesi, kasların aşırı gerilmesi veya eklem içindeki disklerin kaymasıyla ilişkilidir. Bu sorunlar, genellikle çene eklemine aşırı yük bindirilmesi, diş gıcırdatma (bruksizm), stres, travmalar, diş ve çene yapısındaki bozukluklar gibi nedenlerle meydana gelir. Ayrıca, artrit gibi inflamatuar hastalıklar da bu durumu tetikleyebilir. Bu rahatsızlığın başlıca belirtileri arasında çene ağrısı, çene ekleminde veya çevresindeki kaslarda gerginlik, çene hareketlerinde zorlanma veya sesler (tıkırtı, çıtırtı) duyulması yer alır.

Ayrıca, bazı hastalar çiğneme sırasında zorluk yaşayabilir veya yemek yerken çene bölgesinde ağrı hissedebilirler. Çene eklem rahatsızlıkları, zamanla boyun ağrılarına, baş ağrılarına, kulak ağrılarına ve hatta vertigo (baş dönmesi) gibi semptomlara yol açabilir. Bazı bireylerde ise çene eklemindeki ağrı, yüz bölgesine yayılabilir ve bu durum, hastaların günlük yaşamlarını önemli ölçüde zorlaştırabilir. Çene eklem rahatsızlıklarının teşhisi, genellikle hastanın şikayetleri, klinik muayene ve çeşitli görüntüleme yöntemleri ile konulmaktadır.

Diş hekimleri, kulak burun boğaz uzmanları ya da ortopedistler, çene eklem disfonksiyonlarını tanılayabilecek uzmanlardır. Tanı koyulurken, çene eklemi üzerine yapılan basit fiziksel muayenelerin yanı sıra röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri tetkikler de kullanılabilir. Tedavi seçenekleri, rahatsızlığın şiddetine, türüne ve nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Hafif vakalarda, tedavi genellikle ağrı kesici ilaçlar, kas gevşeticiler ve sıcaksoğuk kompresler gibi yöntemlerle sınırlı olabilir.

Bunun dışında, çene eklemine binen baskıyı azaltmaya yönelik özel ağızlıklar (gece plağı) da önerilebilir. Fiziksel terapi, eklem hareketliliğini artırmaya yönelik egzersizler ve kasların rahatlatılmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, stresin çene eklemi üzerindeki etkisini azaltmak için stres yönetimi ve gevşeme teknikleri de tedavi planına dahil edilebilir. Daha ileri vakalarda, enjeksiyon tedavileri veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Özellikle eklemdeki kıkırdak hasarı, disk kayması ya da yapısal bozukluklar cerrahi yöntemlerle düzeltilmeye çalışılabilir. Ancak cerrahi tedavi genellikle son çare olarak düşünülür, çünkü bu tür işlemler ciddi riskler taşıyabilir ve uzun bir iyileşme süreci gerektirebilir. Çene eklem rahatsızlıklarının tedavisindeki bir diğer önemli unsur, hastanın yaşam tarzıdır. Bu rahatsızlıkların sıklıkla stres, yanlış alışkanlıklar ve kötü duruşla ilişkilendirildiği göz önünde bulundurulduğunda, düzenli egzersiz yapmak, rahatlama tekniklerini öğrenmek ve diş gıcırdatma gibi alışkanlıklardan kaçınmak, tedavi sürecine önemli ölçüde katkı sağlayabilir.